Erlea 8

BIGARREN MUNDUKO GERRA EUSKAL HERRIAN · ERLEAK · GERNIKA · GABRIEL ARESTI · LEOPOLDO MARÍA PANERO

Aristeo, erlezainen lehenbiziko maisua

Antzinako gertaerak, ahozko tradizioz belaunaldiz belaunaldi kontatuak, denboraz higatu eta itxuraldatuz joaten dira, ahanzturaren eta gutxikako eransketen eraginez. Horrela sortzen dira mitoak, fantasiazko kontakizunak, baina horiek, Bibliak eta beste liburu sakratuak barne, aldi berean, sakonean egiazko egia ezkutu eta mamitsuren batzuk gordetzen dituzte, James George Frazer eskoziar antropologoak zuhurki uste zuenez. Halere, mami hori aurkitu eta bakartzea ez da beti lan erraza izaten. Greziar mitologiaren arabera, Aristeo Apoloren eta Kyrene neska ehiztariaren seme izan omen zen. Pindarok kontatzen duenez, aitak Libiara joatera bultzatu zuen, han, bere amaren omenez, Kyreneko hiri nagusia funda zezan. Txikia zenean, Hermesek bere kargura hartu eta anbrosia harrarazi zion, ondoren Geak hilezin bihur zezan. Jainko txiki honi ninfek trebetasun praktikoak irakatsi zizkioten, adibidez esnea nola gatzatu, gazta egiteko, Jainkosaren erleak etxekotu eta erlauntzetan edukitzeko modua, bai eta basa-olibondoak baratzetara ekartzeko era ere, olibak eta olioa eman zitzaten. Horrela etxe-abereen, fruta-arbolen, ehizaren, nekazaritzaren eta erlezaintzaren jainko babeslea bihurtu zen. Beste herrialde asko ere bisitatu zituen Aristeok. Behin Arkadiara joan zen aldi baterako. Han Eurydike, Orfeoren emaztea, ezagutu eta, haren atzetik lasterka zihoala, sugegorri batek ninfari kosk egin eta hil egin zen. Gauza jakina da gertaera horrek zer nolako ondorioak izan zituen haren senar Orfeorentzat, Hadeserako joan-etorrietan. Mendekuz, gainerako ninfek Aristeoren erleak hilarazi zituzten. Barkamena eskatu ondoren, Arethusa iturrira joan eta han aldareak eraiki, ganadua sakrifikatu eta gorpuak bertan uztea kontseilatu zitzaion. Idien gorpu usteletatik erle multzoak sortu ziren berriz ere, eta horixe zen, hain zuzen, antzinako autoreek erleak erdiesteko gomendatzen zuten sistema, Virgiliok bere Georgicae-etan adibidez.

Xabier Kintana