Miguel Sanchez-Ostizek birao luzea bota du orri zuri gainera. Birao luzea, amaigabea, korroka ia. El asco indecible (Pamiela). «Konkorraren gainean idatzi diguten liburua», definitu du berak. Gizartearen gainbeheraren aurrean ez ikusiarena ezin egin eta lokatzetan sartu nahiago izan duenaren oihu mingotsa. Oihu, ez zapalduaren mina adierazteko, ezpada zapaltzen dutenen basakeria, lotsagabekeria, inpunitatea eta gezurrak zabaltzeko.
Mundua harridura infinitoaz kontenplatzen duen kronikagile arretatsua da Sanchez-Ostiz; nekatuta hainbeste marroren lekuko izan ondoren; gogaituta lurraldea haiena dela sinetsita daudenen jauntxokeriarekin; asaldatuta borra eta dirua esku betean erabiltzen dutenen bortizkeriarekin; nazkatuta hiriaren azpiko estoldetatik iristen den kiratsarekin.
«Orriok azken hilabeteetako gertakarien haritik idatzi dira, berez idatzi ere norbanakoaren askatasuna, defentsarako eskubidea, justizia, osasuna, hezkuntza eta gizarte lan arloetan jaso ditugun sakaden erritmora».
«Ze elkarrizketa klase egon daiteke dena daukanaren eta kalean geratzeko arriskua bizi duenaren artean?», galdetzen du. Eta kolpeka hasten da, ufaka baitarabil luma, aizkora bat balitz bezala. «Kalea haiena izan zen, egia da hori, eta oraindik ere krimenak ordaindu behar dituzte, horiek ez, horiek ez dira garrantzitsuak, soilik ETAren biktimak gogoratu behar dira, nahiz eta gehiago ez diren. (...) Memoria lubaki moduan ulertuta. Horrela ez dago armistiziorik».
Mailu bakartia, esaten diote Sanchez-Ostizi. Baztertutako idazlaria. Ez dut uste maiteko duenik betiereko adjektibo hori, ez dut uste gustura biziko denik deseroso izatearen etiketa horrekin. Baina aspaldian eskegi zioten. Eta bota egin dute Nafarroa ofizialetik. Ozen hitz egiten duena, kexu dena, bazterretik dabilena, hori ez baita Nafarroako argazki ofizialean ateratzen. Eta Sanchez-Ostiz beti ahalegindu da argazki horren atrezzoa desmuntatzen, eta seguru asko garesti ordaindu du. Egotzi egin dute aperipintxo foralen kultur hitzorduetatik.
Aspaldi honetan, gehiago du kazetaritik. Norbere begiekin errealitatearen lausoak eta makurrak kontatu nahi dituen errelatorearen bidea hartu du Bukaresten, Txilen, Bolivian edo Baztanen bizitakoaren ondorioz. Eta orain ozen botatzen ditu galderak, orain ez du fikzioa erabiltzen; orain, ozen egiten du berriemailearen lanbidearen oinarri-oinarrian dagoen hori: itaundu, itaundu behin eta berriro gezurrezko azalpenei itzuri eginez, mozorrotutako egiak agerian utzi nahian; itaundu, eta, erantzuna ez datorrela ulertuta, itaundu berriro, ozenago.
«Jendea potrotaraino omen dago». «Eta, zer egiten dute orduan?». «Facebookeko egoeran jartzen dute eta gainerakoek 'datsegit' botoia sakatzen dute».
Joan den asteburuan Iruñean Kontuz! elkarteak deituta egin zen manifestazioaren amaieran, idazki bat irakurri zuen, pozik euria ez zegoelako oraindik pribatizatuta, lapurtuta, fundazio bihurtuta. Pozik euria ari zuelako non eta Iruñean, noiz eta otsailean. Normaltasun eguneroko horrekin pozik. Baina haserre, hemen eta gaur gertatzen ari den lapurreta publikoarekin. «Nafarroako Kutxarekin zer gertatu den jakin nahi dugu, nor diren arduradunak, eta ireki dadila ikerketa publikoa gertatu denari buruz, eta nahi dugu hiritar moduan har gaitzatela, ez garelako noizbehinkako boto emaile huts otzanduak. Haiek dira gizartea desorekatzen eta asaldatzen dutenak, eta gizartearen haustura sortzen dutenak; haiek, eta ez gu».
Nazka, nazka segurtasunezko kamerak nonahi jartzen dituztenekin, hobeto egurtu ahal izateko nortasuna ezkutatzen duten funtzionarioekin; nazka, gure posibilitateen gainetik bizi izan garela diotenen predikuarekin.
«Benetako adierazpen askatasunak gauaren paretak zikintzeko erabiltzen den breatuaren kolorea dauka», dio kontrako norabidean —«hor baitago zelai zabala, hain zuzen ere joaten uzten ez dizuten norabide horretan»— ibili nahi duen horrek.
Bai, konkor gainean idatzitako liburua. Eta Yolanda Barcina Nafarroako presidenteak esan berri du afera hau, nazka hau, gizarte osoaren ardura dela.
Alberto Barandiaran. Berria (2013-02-8)
