Literatur tradizioko bitxi ezkutuei buruzko liburua idatzi du Jurgi Kintanak
Besteak beste, Francisca Astibia ‘Onintze’-ren meritua azpimarratu du
Felix Ibargutxi • Argazkia/Usoz
DV. Jurgi Kintanak Urre urdinaren lurrina. Euskal idazle galduaren bila (1810-1940) saiakera plazaratu du, non errepasoa ematen dion euskal literatur tradizioari, detektibe-lana eginda. «Ez dut izugarrizko altxorrik topatu, baina bai bitxi polit batzuk, adibidez Francisca Astibia Onintze-rekin egin dut topo. Ezer gutxi dakigu berari buruz, 1900 aldera jaio zela eta Emakume Abertzale Batzakoa izan zela. Olerkaria izan zen eta olerki batean fede-zalantzei buruz jardun zen», esan zuen historialari honek atzoko aurkezpenean.
Volgako batelariak blogean Iban Zalduak proposatutako ekimen bat izan zuen Kintanak lan honi ekiteko akuilua. Alegia, Zalduak proposatzen zuen baten batek euskarazko nobela kostunbrista bat idaztea, baina ez Txomin Agirreren haien tankerakoa, baizik eta burges eta laikoa, alegia, Zola, Clarín edo Pérez Galdós batek sinatuko lukeena.
Halaxe, XIX. mendeko autoreen lanak arakatzeari ekin zion Kintanak, modernitate-zantzuen bila. Eta uste du badaudela aldarrikatzeko moduko idazle eta idazlan batzuk, adibidez Jean Etxepare, Aldudeko medikua. «Iban Zalduak nahi zuen nobela errealistaren egilea izan zitekeen Etxepare», dio Kintanak liburuan.
«Etengabe erreibindikatu behar dugu Etxepare. Bere estiloa ederra da, zaila ere bai, eta horrek beldurtu egiten gaitu», esan zuen atzokoan.
Historialari honen iritziz, gehiago aztertu beharko lirateke Manterolaren Euskal-Erria aldizkarian argitaratutako olerkiak. «Liburuan publikatzen dena jaso eta gorde egiten da, aldizkarian argitaratzen denari ez zaio hainbeste kaso egiten normalean», esan zuen.