Artikuluak

Bernardo Atxaga 2007ko martxoan egin zuen Euskaltzaindiko sarrera-hitzaldia. Ordurako bazuen horrelako aldizkaria egiteko asmoa, baina azkenean prestaketa lanak luze joan dira. Hau esan zuen atzokoan Andres Urrutia euskaltzainburuak: «Ameriketan zegoela, Bernardok deitzen zidan azaltzeko nola zihoan proiektua. Gero Henrike Knorr hil zen... Uda gogorra izan da, Pamielako Txema Aranaz eta Pello Elzaburuk ere hori esango dute. Azkenean hemen da aldizkaria. Akademiaren 90. urteurrenaren barruan kokatu nahi genuen. Zergatik? Euskaltzaindiak present egon nahi duelako euskal kulturaren arloan modu aktiboan. Nik badut esperantza aldizkari honek bidea egingo duela munduan zehar. Atzo ale bat eman nion nire etxeko bati, Parisa zihoan bati. Beraz, Parisen dago jadanik».

Portadan, Erlea izenaren azpian esaera hau dago: «1.700 aldizkaria». Horretaz hau esan zuen Atxagak: «1.700 lagunentzako egin nahi dugu aldizkaria. Uste dut, benetan, horrelako gune bat edukita, egin daitekeela euskal literatura deitzen den hori. Eta horrelako gunea ez da gutxi, gauza sendoa da. Adibidez, Marokoko liburu azoketan egona naiz, eta badakit han ezingo litzatekeela horrelako aldizkaririk egin».

Zuzendariaren esanetan, «egitura tinko baten arabera» dago antolatuta aldizkaria. «Atal guztiak ondo daude pentsatuta. Nevadan nengoela, Barnes&Noble liburu- -denda batera joaten nintzen eta han ehunka aldizkari aztertu nuen. Esate baterako, gure aldizkari honetan literatur kritika edo iruzkinak beti elkarrizketa baten barruan daude». Egitura bitxia du atal horrek: Bernardo Atxagak deituta, literatur kritikari batzuk bildu egin dira, azkenaldian irakurri dituzten liburuei buruz jarduteko.

Esan bezala, Atxagak nahi du ale guztiek bere atmosfera propio eta ezberdina edukitzea. Erabakiak ditu hurrengo aleak nondik nora joango diren: bigarrenak Irlandako atmosfera izango du; hirugarrenak, Afrikakoa; eta laugarrenak, Suediakoa.

Beti izango dira tartean itzulpen lanak, baina euskaraz sortutakoak gehiengo beti. «Zazpi eta hiru, hori izan liteke proportzio egokia. Hemen arrazoi sendo bat dago: edo zentro bat egiten duzu bizi zaren tokian, edo zara periferia hutsa. Herrialde asko daude bezero huts direnak», gaineratu zuen Atxagak.

«Profesionaltasuna omen da aldizkariaren beste ezaugarri bat. «Ordaindu egingo dira lanak, Estatu Batuetan ordaintzen diren bezalatsu».

Eta aldizkariaren izenari dagokionez, aukeratu zuen hori «izen arrunta» delako. «Ez nuen jarri nahi Zuberoako hitz eder eta arraroren bat, edo hitz opakoren bat. Gero jakin dut Sabino Aranak atera zuela aldizkari bat, Erlea zeri-tzana». Une horretan, Urrutia euskaltzainburuak zuzendu egin zion: «Ez, La Abeja zen».

Urrutiak gaineratu zuen hasierako asmoa hamar ale egitea dela, «Epe bat jarri nahi genion geure buruari, gauzak nola doazen ikusteko. Baina gero berrogei baldin badira, askoz hobe».