Haizkora zuhaitzaren erroari kheinatzean

Axularren gogoetak eta erranak

Patxi Salaberri Muñoa-ren edizioa

Ez du gure literatura zaharrak distira bereziko aberastasunik literatura fitosofiko-moralaren esparruan. Guztiarekin, tradizio aszetikoan murgildurik dabilen Axular dugu horretan ere klasikorik emankorren, erakargarrien eta aprobetxagarriena.
Haren Gero liburuko lerra erlijioso-zeruzaleen artetik erraz azalera daiteke azpian datzan planteamendu gizatiarra, gizakion jokabideari zuzen dagokiona eta, aldarrika bedi bidenabar, garai hartako beste hizkuntzetako idazle askok argitaratutakoekin bat datorrena.

Hemen entresaka modura aurkeztu pasarte-lerroak, bada, Axularrenak dira, berak idatziak, maiztxo berak asmatuak, inoiz bestetatik hartu-itzuli-egokituak eta, guztiaren gainetik, amultsuki landuak.

Urdazubiarraren hausnarketa eta pentsamendu horiek, esan gabe doa, hizkuntza biziki ederra, aberatsa, neurtua eta doinuduna erakusten dute, honelako gogoeta eta sententzia lan gorenetan ohi denaren parekoa.

Nahi nuke iben bazinitza begiok, huni beha baziniazo, haur konsidera bazeneza; eta animalia suerte batzuek gauaz hausnaur egiten duten bezala, zuk ere gauza hunetzaz, zenbait aldiz bedere, hausnaur eta gogoeta egin bazeneza.

Axular